In het dorp Hooghalen in de provincie Drenthe vind je Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Hier worden de levens van 102.000 Joden, Sinti, Roma en verzetsstrijders in herinnering gehouden. In het museum wordt op verschillende manieren stilgestaan bij het dagelijks leven in het kamp en op het kampterrein vind je een aantal monumenten terug. Een bezoek aan Kamp Westerbork is een indrukwekkende ervaring!
Geschiedenis Kamp Westerbork
De geschiedenis van Kamp Westerbork staat vooral bekend om de jaren 1942-1945. Maar wist je dat het kamp ook een geschiedenis kent voor én na de Tweede Wereld Oorlog? Ik wil hier graag even kort bij stilstaan.
Kamp Westerbork voor WO II
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is Kamp Westerbork niet gebouwd door de Duitsers, maar door Nederlanders. Na de Kristallnacht van 9 op 10 november 1938 wilden veel Joden zo snel mogelijk weg uit Duitsland. Er vluchtten veel Joden naar Nederland en de Nederlandse regering wilde deze vluchtelingen graag onderbrengen in één kamp. In het jaar 1939 gaf de regering daarom de opdracht om een kamp te bouwen als opvangoord. Dit kamp kende de naam: Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.
Kamp Westerbork tijdens WO II
Na het begin van de Duitse bezetting (in het jaar 1942) namen de Nazi’s het kamp over. Kamp Westerbork werd toen een doorgangskamp naar concentratiekampen als Auschwitz en Sobibor. In die tijd zijn er bijna 107.000 Joden, Sinti en Roma weggevoerd. In totaal keerden er slechts 5.000 van hen terug.
Kamp Westerbork na de WO II
In het jaar 1950 was Kamp Westerbork een repatriëringskamp voor Indische Nederlanders. Het kamp kreeg toen de naam Schattenberg. In maart 1951 is Schattenberg ontruimd en stonden er nieuwe bewoners te wachten. Kamp Westerbork kreeg zijn volgende functie: woonoord voor enkele duizenden Molukkers. De naam veranderde toen naar: woonoord Schattenberg. Tot her jaar 1971 vonden de Molukkers hier onderdak. In 1967 werd een radiotelescoop geplaatst op het terrein om onderzoek te doen naar radiostraling van het Melkwegstelsel. Later volgden er nog elf. De radiotelescopen staan nog steeds op het kampterrein.
Museum van Kamp Westerbork
Wanneer je Herinneringscentrum Kamp Westerbork bezoekt, kom je allereerst langs het museum. Een bezoek aan het museum kost €10,00 en is zeker de moeite waard als je meer wilt weten over het leven in het kamp. Er wordt in het museum niet alleen aandacht besteed aan de tijd dat het kamp een doorgangskamp was, maar ook aan de tijd voor én na het doorgangskamp. De levens van alle slachtoffers worden hier op verschillende manieren in herinnering gehouden. Denk bijvoorbeeld aan het omroepen van de namen van alle mensen die zijn weggevoerd en nooit meer zijn terugkeerd, het tonen van persoonlijke bezittingen en originele filmbeelden uit 1944. Daarnaast vind je in het museum ook een gedeeltelijke ingerichte barak en een maquette van het kamp. Erg indrukwekkend!
Kampterrein Westerbork
Kampterrein Westerbork ligt op ongeveer 3 kilometer van het museum. Vanaf het museum kun je een pendelbus richting het kamp nemen, maar het is ook mogelijk om het pad wandelend af te leggen. Het kampterrein en is vrij toegankelijk. Je vindt er verschillende monumenten waaronder het Nationaal Monument Westerbork. Sinds het jaar 2013 is het terrein Europees Erfgoed.
De commandantswoning
Het eerste dat je tegenkomt bij het kampterrein is de commandantswoning. Dit is het enige gebouw op het terrein dat nog in originele staat verkeerd. Het is niet mogelijk om de commandantswoning van binnen te bezoeken. Je kunt hem alleen bekijken door de glazen constructie die er omheen is gebouwd. Deze contructie is gebouwd om de woning te beschermen.
Monument ‘De gesproken namen’
Iets verderop, midden op het terrein, vind je het monument ‘De gesproken namen’. Op deze plek staan twee wagons. Uit de wagens klinken de namen van alle slachtoffers die met dit soort wagons vanuit Kamp Westerbork zijn vervoerd.
Barak 56
Weer iets verderop vind je Barak 56. Deze barak behoorde tot de 24 grote woonbarakken die in het voorjaar en de zomer van 1942 in Kamp Westerbork werden gebouwd. In juli 1942 betraden de eerste mensen barak 56. Ook na de oorlog was de barak nog bewoond door Molukse militairen. In het begin van de jaren ’60 vertrokken er steeds meer Molukkers en kwamen er barakken leeg te staan. In het jaar 1965 is er daarom voor gekozen om de barak te slopen. Barak 56 kwam bij een boer in Zelhem terecht. In het jaar 2014 is barak 56 teruggeplaatst op precies dezelfde plaats waar het in 1942 in opdracht van de nazi’s was gebouwd. Voor de barak staat een groot doek met een afbeelding van hoe de barak er vroeger uitzag.
Monument: ‘De 102.000 stenen’
Het monument ‘De 102.000 stenen’ is een herdenkingsplaats in de vorm van de Nederlandse landkaart met daarop 102.000 stenen. De stenen staan voor alle joden, zigeuners en verzetsmensen die zijn gedeporteerd en niet zijn teruggekeerd. De 102.000 stenen zijn voorzien van een davidster (Joodse slachtoffers), een vlam (Sinti & Roma) of zonder symbool (verzetsstrijders). Het monument bevindt zich op de vroegere appèlplaats van Kamp Westerbork.
Het Nationaal Monument Westerbork
Op de plek waar tussen 1942 en 1945 Joden, Sinti en verzetsmensen werden gedeporteerd naar vernietigingskampen, staat sinds 1970 het Nationaal Monument Westerbork. Dit monument is gemaakt door Ralph Prins: een beeldend kunstenaar die zelf gevangen heeft gezeten in Kamp Westerbork. Het monument bestaat uit een 40 meter lange spoorlijn, 97 bielzen en een omhoog gebogen rails als teken van verwoesting en wanhoop.
Praktische informatie
- Adres: Herinneringscentrum Kamp Westerbork: Oosthalen 8, 9414 TG Hooghalen
- Openingstijden: Maandag t/m vrijdag: 10.00 – 16.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 – 17.00 uur.
- Prijs: Het kampterrein is vrij toegankelijk. Een bezoek aan het museum kost voor een volwassene €10,00. Tickets bestel je hier.
- Parkeren: Je kunt alleen parkeren bij het herinneringscentrum en niet bij het kamp. De afstand tussen het musuem en het kamp is ongeveer drie kilometer tussen die je per fiets, lopend of met een pendelbus kunt afleggen.
- Website: www.kampwesterbork.nl
Meer lezen over de provincie Drenthe? Lees dan ook:
- Een bezoek aan het Blauwe Meer in Drenthe
- N34 Hunebed Highway: een leuke roadtrip door Drenthe
- De Vijf Suites: een B&B in een monumentale boerderij in Drenthe
Niks missen? Volg Nieuwe plekken Ontdekken op Instagram & Facebook!
*Dit artikel bevat affiliate links
Al een paar keer zijn we in de buurt geweest maar een bezoek kwam er steeds niet van. Afgelopen juni waren we in het noorden van Duitsland en bezochten daar het voormalig concentratiekamp Sachsenhausen, heel indrukwekkend.
Mocht je ooit weer in de buurt zijn dan zou ik Kamp Westerbork zeker bezoeken. Ik hoop dat het musuem ook weer snel open gaat.
Veel over gehoord en gelezen, maar ik ben er nog nooit geweest. Het lijkt me wel een ontzettend indrukkwekkende plek, dus ik ga er binnenkort zeker een keer heen. Dank voor de inspiratie!
Hier krijg je toch echt koude rillingen van he! Een aanrader vonden wij het om het astronomie pad te lopen vanaf Westerbork. Dan voel je je als mens ook heel nietig, maar dan op een positieve manier.